Yücel Özel

Timelapse çekim yapmanın zorluklarını biraz ilgilenenler zaten bilirler. Çekim aşamasında sabırla ve hassasiyetle çalıştıktan sonra, elde ettiğimiz dataları  aynı hassasiyetle işlemek gerektiğinden bahsederek konuya giriş yapalım.   RAW olarak çektiğimiz timelapse fotoğraf serisini öncelikle Adobe After effects yazılımı içinde Camera RAW sekansı olarak açmamız gerekir.   Camera Raw sekansı olarak açacağımız için Camera RAW arayüzünde RAW fotoğraf işlerken dikkat ettiğimiz ne varsa aynen uygularız.    İşleyeceğimiz örnekte manzara konulu bir motion timelapse olacak. Bu konu üzerinden önce gökyüzündeki pozlama dengesini ve mavi kontrastını abartmadan belirginleştiriyoruz.   Lensten kaynaklı hataları distorsiyon ve renk sapması gibi hataları Camera Raw arayüzünde bulunan düzeltmeler ve iyileştirmeler ile düzeltiyoruz.   Genel gölge ve vurgu detaylarını öne çıkaracak şekilde optimize ediyoruz.   Histogram yardımıyla genel parlaklık ve kontrast vede doygunluk değelerini ayarladıktan sonra camera raw sekansına OK verip After Effects içersinde bir compozisyon yada sekans açıldığını göreceksiniz. Buradan genel sekansı render ederken JPEG çıktısı olarak render alıyoruz.   Render makinenizin işlem gücüne göre uzun sürebilir yada çok uzun sürebilir. RAW timelapse işlemek genel olarak uzun süren bir işlemdir. Bilgisayarı bu aşamada meşgul etmezseniz daha hızlı bitirecektir.   JPEG’e çevirdiğimiz dosyaları ufak pozlama hataları veya diyafram bıçaklarının açılıp kapanmasından kaynaklanan flicker denen kırpşma efektlerinden temzileme için  Timelapse Deflicker yazılımını kullanıyorum.   Bu yazılımın deneme versiyonu microsoft store’da bulunuyor fakat maalesef mac kullanıcıları için sadece satın alınabilir olarak App store’da bulunuyor.   Timelapse Deflicker’dan geçirdiğimiz JPEG fotoğraflar artık flicker etkisinden de temizlenmiş olarak render’a hazır. Bu arada TLDF renderlanmış olarak 4K’ya kadar video olarak da çıktı olarak verebiliyor.   Motion timelapselerde ufak titreşimler olabiliyor, bunları temizlemekve daha akıcı olmasını sağlamak içinde dijital stabilizasyondan geçirerek timelapse’imizi en mükemmel haline getirmiş oluyoruz.  Elbette bu tripod ile çekimlerde rüzgardan oluşan titreşimler içinde geçerli.  

Stok Video Ajansları ile ilgili genel bilgiler.   Stok Video üretimi ile ilgili hangi ajansların nasıl çalıştığına dair fikirlerimi aktarmak gerekirse. En sık çalıştığım ajanslar  -Shutterstock -Pond5 -Adobe Stock -Istock    Stock video ihtiyacı dijital içerik pazarlamanın öneminin artmasıyla doğru orantılı bir şekilde artıyor. Fakat içerik üreticilerinde sayıları sürekli artıyor. O yüzden nitelikli içeriklere her zaman ihtiyacımız olduğunu söylemek zor değil.   Shutterstock Shutterstock ile ilgili içerik üretici deneyimim ve fikilerim şöyle.  Shutterstock exclusive kullanıcı kavramını kullanmayan yaptığınız satışınıza göre sizleri fiyatlandıran bir sisteme sahip.Belli bir kazanç oranını geçtiğinizde görsellerinizden gelen yüzde yada fiyatlandırma artıyor. Bu herkes için geçerli standart bir model.  Yani Shutterstock’un içerik üreticilere yaklaşımı standart.   Istock Istock ‘a gelecek olursak buradan iyi bir gelir elde etmek için exclusive üretici olmak şart.Çünkü Istock exclusive üyelerin kazançlarını yüksek tutarken exclusive olmayanlara çok az kazanç imkanı sunuyor.Videolarınızı www.espaws.com üzerinden yada deepmeta diye kendi yazılımı var onun üzerinden yükleyebiliyorsunuz.   Pond5 Pond5 ‘da aynı shutterstock gibi içerik üreticiyi ayırmıyor hatta yüklediğiniz videolara standart fiyatların dışında kendi belirlediğiniz fiyatlarada satabiliyorsunuz. Komisyon oranı sabit P  ne satarsanız yarısı sitenin yarısı sizin. Videoları hem ftp hemde site üzerinden yükleme imkanınız var.   Adobestock Adobe bir süre önce Fotolia’yı satın alarak stock video ajanslarının arasında yerini aldı.Editoryal konusunda ve videodaki teknik kusurlar konusunda nispeten daha seçici davranıyorlar. Veya benzer içerikten fazla varsa kabul etmeyebiliyor. Yine kullanıcıyı exclusive veya değil gibi bir ayırdı yok. Fiyatları ise standart. Videoları FTP üzerinden yüklüyorsunuz.   Videohive Videohive’da ise çok eskinden dosya yüklemek ve hazırlamak oldukça güç iken şimdi upload dahada kolaylaştı fakat dosya kabulu hala kolay değil. Çok farklı sebeplerden dosyalarınız ger dönebiliyor.    Genel olarak benim çalıştığım ve deneyim edindiğim ve bildiğim popüler ajanslar bunlar.  Eğer video ile giriş yapacaksanız istock’u bunların arasından eleyebilirsiniz.  Nedenine gelince öncede belirttiğim gibi istock exclusive olmayan içerik üreticilerine çok daha az kazanç sunuyor. Araştırma yapılırsa daha nispeten daha küçük ajanslarada ulaşılabilir. Motion elements - ağırlıklı olarak uzak doğu görsellerinin satıldığı bir ajans Storyblocks- Önceden herkesi kabul ediyordu fakat şuan kendi belirlediği ve seçtiği üreticiler ile çalışmayı tercih ediyor.   Video yükleme rahatlığı olarak en beğendiğim sitelerin başında Shutterstock ve POND5 geliyor. Kullanıcı arayüzü olarak toplu dosya işlemek ve bunu submit etmek nispeten daha rahat oluyor.   Bu çalışmaya yeni başlayacakların öncelikli  konuları en kolay üretebileceğiniz konulara odaklanmak. Her ne kadar dönemsel ihtiyaçlar özel günler belirleyici de olsa herşeye her zaman ihtiyaç duyulabiliyor.    Eğer konu bulmakta zorlanıyorsanız ajansların en çok satan görsellerini inceleyip ilham alabilirsiniz.   

10 bit 4:2:2 nedir?    Renk derinliği ve  Chroma Subsampling muhtemelen dijital videonun en yanlış anlaşılan yönlerinden ikisidir. Son kullanıcının tükettiği dijital video renkleri genellikle 8 bitlik bir derinlikte kaydedilir ve renk alt örneklemesi 4: 2: 0 olarak ölçülür.Standart bir kamera müşterisi için bu rakamların ve teknik verilerin bir anlamı olmasada, video kalitesini arttırmak isteyen kullanıcılar için tabiki önem taşır.   8 bit ve 10 bit ne demek ?    Bit derinliği , bir kameranın kaydettiği toplam kırmızı,yeşil ve mavi seviyelerini ifade eder.   8bit ‘in anlamı şudur.   256 Kırmızı X 256 Yeşil x 256 Mavi yani 16.8 milyon renk demektir.   Her ne kadar kulağa çok gibi gelsede , 8 bit renk derinliğinin dezavantajını parlaktan ışıklı alandan  karanlığa doğru  geçişlerin  pürüzsüz olmaması ve doku yırtılmalarının gözlenmesi şeklinde ifade edebiliriz.Bu etkiyi bir çok kullanıcı farkedemiyor olsada yoğun sıkıştırmanın olduğu Youtube videolarında yaygın bir şekilde görebiliyoruz   10 bit renk derinliğini ise şöyle ifade edebiliriz. Her bir yeşil ,kırmızı ve mavi için 1024 farklı renk tonu kullanılır buda toplamda  1 milyar renk kombinasyonu demektir.   Her ne kadar  kullanılan çoğu ekran 8 bit desteklesede 10bit bir video datası size her zaman HDR video olanağını tanır. HDR TV ler yaygınlaştıkça 10 bit ekranlarda artmaya devam edecek.   Peki nedir bu 4:4:4 , 4:2:2 ve 4:2:0   Diyagram üzerinde gösterirken 4 yan yana sıralanmış pikselin üst sıra ve alt sırasını temsil eden renkler   4:4:4 için her iki sıradaki 4’er piksel  piksel bağımsız renklere sahiptir. 4:2:2 de ise üst sıradaki pikseller ilk ve ikinci 2 li pikseller, 2 ayrı renge alt sıradaki 2 li pikseller ise 2 ayrı renge sahiptir. 4:2:0 ‘da ise ilk sıradaki 2 piksel altta ve üstte aynı renklere sahiptir. Sondaki iki piksel ise aynı şekilde üst ve alt sıra aynı renklere sahiptir.   Baştaki 4 Luma değerini ikinci parametre üst sıra renklerini üçüncü parametre ise alt sıra renklerini temsil eder.   Imaj kalitesi neden önemli?   10bit renk derinliğinin kamera çıktısındaki farkını gözlerimiz farkedemiyor ise bu kadar datayı işlemek niye? Bu noktada eldeki data ne kadar fazla ise prodüksiyonda işleme esnekliği o kadar artacak demek doğru olur.   Özellikle coloritstler için  renk bit derinliği renk ve pozlama parametrelerini stilize etmek için çok fazla esnekelik sağlar.   Kullandığınız monitor 8bit bile olsa eldeki datanın 10 bit lik bir renk derinlğinde olması renk ve ışıkk geçişlerinde banding denen yırtılmaları azaltacaktır.   Ayrıca yeşil ekran çalışmalarında 4:2:2 renk alt örneklemesi maskeleme işleminde daha pürüzsüz bir geçiş sağlar.    Günümüzde bir çok video uzmanı , 4:2:2  renk derinliğini yakalayabilmek için, DSLR gövdelerde genellikle harici  kayıtçı kullanıyor.  

Öncelikle 4K gibi çözünürlüklerin standartlaşması ve hatta 8K gibi çözünürlüklerinde kameralarımıza girmeye başlaması ile H.265 gibi verimli video sıkıştırma kodeklerinin öneminin arttığını söylemek gerek.   International Telecommunciation Union yani ITU H.264’ten sonraki video codec standardı olan H.265’i 2013 yılının sonlarına doğru  onayladı.    H.265 videoları daha fazla sıkıştırıyor ama hiçbir kalite kaybı yaşanmıyor. H.265’in desteklediği maksimum çözünürlük 8192x4320 yani günümüz 4K çözünürlüğünün yaklaşık olarak 4 katı demek oluyor.   H.265 video kodeği h.264 ‘e göre    d daha küçük boyutlu 4K W daha küçük boyutlu 1080p  üretebiliyor.   H.265’in bir diğer avantajı ise yüksek verimliliğidir. H.264, ölçeklendirmeleri piksel piksel yaparken, H.265 ölçeklendirmeleri, benzer alanları algılayarak, bir bütün halinde yapıyor. Bu da verimi ve ölçeklendirme hızını arttırıyor.   Yani h.265 kodeği hareketin ve renklerin daha çok olduğu bölgelerden daha fazla bilgi topluyor hareketsiz kesimlerden daha az data toplayarak daha yüksek bir sıkıştırma oranı ile daha yüksek imaj kalitesine ve daha küçük dosya boyutuna sahip videolar üretebiliyor.  

Renk Uzayı Nedir?     Renk Uzayı, belirli bir video standardı için renk çeşitliliği , gamma ve beyaz noktalarının sınırını tanımlar. Tüm videoların tek bir tür monitörde yayınlanması ve izlenmasi amaçlanır   Bu bir televizyon, PC veya dizüstü bilgisayar ekranı, tablet, telefon, sinema projektörü veya HDR televizyon olabilir. Video içeriğinizin nasıl kullanılacağını, üzerinde çalışmanız ve yayınlamanız için gereken video renk uzayı belirler.   Monitörünüzün renk kaibrasoynu yapılmalı ve teslim edeceğiniz video standardının renk profiline ayarlanmalıdır.   Tüm dünyada çok çekici 4K ve HDR TV ler satılıyor olsa da çoğumuz için gerçek HDR görsele ulaşmak mümkün olmuyor.Şimdilik, web, mobil ekranlar ve SDR televizyon için kullanacağınız ortak video renk uzayına bakacağız.     Ortak Video Renk Uzayları   Çoğunlukla sadece bir renk alanı ile ilgilenmeniz gerekir ve bu standart HDTV Rec 709 veya BT. 709.   sRGB   sRGB, CRT bilgisayar monitörleri, grafikleri ve baskısı için orijinal olarak oluşturulmuş bir renk uzayıdır.Rec709 ile neredeyse aynıdır.sRGB ve Rec709 temelde aynı renk gamutunu kullanır.CRT görüntüleme teknolojisine göre her ikiside doğrusal değildir   Rec 709   Rec. 709, sRGB ile neredeyse aynı gamutuna sahiptir HDTV için tanınan standart video renk uzayıdır.     Yayıncılık için siyahın 16 beyazın 235 seviyesi olan 8 bitlik renk derinliğinde bir renk uzayı tanımlıdır.Bunlar genellikle “video sevieleri” olarak bilinir.   Post prodüksiyon için yaygın olan 10 bit renk derinliğinde ise aralık seviyelerleri 0-1023 arasındadır fakat final çıkış standardı 8 bit 16-235 seviyelerinde yayınlanmak üzere işlenir.   Rec 709 video projeleri için en yaygın kullanılan renk uzayıdır.Eğer online tüketilecek bir video oluşturuyorsanız Rec 709 muhtemelen izlemek ve çalışmak için ihtiyacınız olan şeydir.Rec. 709 gamutu, birçok cihazdaki tüm yaygın ekran teknolojileri tarafından desteklenir.   DCI-P3   DCI-P3, SMPTE tarafından dijital sinema projeksiyonu için tanıtılan geniş bir gamut video renk alanıdır. Renkli sinema filminin tüm gamına çok yakın olacak şekilde tasarlanmıştır.   Genellikle bir tüketici standardı değildir ve çoğunlukla dijital tiyatro projeksiyonu için hedeflenen içerik için kullanılır. Bununla birlikte, özellikle Apple, birçok cihaz ekranında P3 rengini ve iOS10'dan beri P3 renk alanında fotoğraf ve video yakalama yeteneğini benimsedi.   Çoğu profesyonel referans monitörü tam DCI P3 gamını görüntüleyebilir.   P3 D55, P3 D61 veya P3 D65 gibi renk aralığıyla birlikte belirtilen beyaz bir noktayı sıklıkla görürsünüz. D sayısı Kelvin cinsinden verilen hedef beyaz renk sıcaklığını gösterir. D55 5500K, D61 6100K, D65 6500K ve DCI standart beyaz noktası 6300K'dır.     Rec. 2020   Rec. 2020, UHD ve HDR için renk özelliklerini tanımlar. Renk gamına gelince, tam XYZ renk alanının büyük bir yüzdesini kaplar. Standart, 10 bit veya 12 bit renk derinliğini tanımlar. Birkaç ekran teknolojisi tamamen Rec. 2020 uyumludur ancak henüz ortalama bir video içerik üreticisi için kullanışlı bir renk uzayı değildir.   Doğru Video Renk Uzayını Seçme Herhangi bir dijital sinema kamerasında kaydedilen kaynak dosyalar en az 10-bit renk derinliğinde olur ve beklentilerin üzerinde bir renk gamı sağlar ve çoğu durumda bu beklentileri karşılar veya diğer bir deyişle Rec. 2020 de ötesindedir. Çalışma sonrası iş akışınızda her adımda profesyonel renk yönetimi uygulama ne renk alanı önemlidir. Bu ise renklerin belirli bir dengede ve ahenk içersinde kalibre edilmesi anlamına gelir.

  LOG video dosyaları ile ilgili bazı yanlış anlaşılmalar var. Çoğu kişi log video dosyalarını RAW video zannediyor. Oysa sıkıştırılma işlemi yine var fakat daha düz bir renk profili ile kaydediliyor.     Bununla birlikte renkler ve veriler düz bir ton eğrisi ve düşük doygunlukta kaydedilir.Buda post prodüksiyonda üzerinde çalışma gerektiren ve manipülasyon için nerdeyse RAW dosyalardakine benzer bir esneklik sağlar.   Log çekim yapmanın avantajları nelerdir? Log dosyalar JPEG dosyaları gibi kameramızdan sıkıştırılmış olarak kaydedildiği için az yer kaplar.Log çektiğimizde renk,doygunluk ve ton eğrilerini düzleştirdiğimiz için post prodüksiyonda biraz daha ileri taşıyabiliyoruz.Buda çekimlerimizi renk düzenlemesi yaparken ve farklı kameraları eşleştirirken bize daha fazla esneklik sağlar.   Log çekimin temel avantajı ise dosya boyutumuzu artırmamasıdırGünümüzde bir çok güncel DSLR ve aynasız fotoğraf makinelerinin çoğu h.264 veya h.265 kodek ile .mov veya .mp4 dosyası şeklinde çekim yapar.Ve bu datalar sıkıştırılmış datalardır. Log çekim yaptığımız zaman yazılacak data miktarı değil bilgi türü değişiklik gösterir.   Ayrıca son kullanıcının ulaşabildiği güncel kameraların çoğu 8bit ve 4.2.0 çekim yapar yani video dosyası için daha küçük boyutlar kullanır.     Bununla beraber bazı kemaralar daha yüksek kaliteli video datası toplayabilirler. Ancak bunun için harici görüntü kayıtçıları gerekir. Dolayısıyla Log çekimin avantajları şöyle sıralanabilir.   -Pozlama ve renk üzerinde daha fazla kontol alanı sağlaması -Çok hızlı ve extra pahalı hafıza kartlarına ihtiyaç duymazsınız.     Harici kayıtçının avantajları ise 4.2.0 8 bit yerine 4.2.2 10bit kayıt yapabilmesi.Buda demek oluyorki 8bitlik bir görüntüde Kırmızı Yeşil ve Mavinin 256 farklı tonunu yakalayabilirken. 10bit bir dosyada bu 1024 farklı tona çıkması demek oluyor.     Harici Kayıtçı ise daha yoğun bir renk bilgisine sahip olması, daha az sıkıştırmaya sahip kodekleri ve 30 dakika sınırlamasını aşması gibi çeşitli avantajlarından bahsedebiliriz.