Şafak Tozar

“Dünya her geçen gün değişiyor ve gelişiyor” cümlesi klasik bir cümleydi. Bu cümleyi o kadar çok duyduk ki etkisini tamamen yitirdi. Zaten teknolojik gelişmeler haricinde dünyanın değişimini ve gelişimini görebilmek pek mümkün olmadı. Fakat içinde bulunduğumuz şu günlerde dünya gerçekten değişiyor. Eski davranışlarımız gidiyor, yerine yenileri geliyor. Dünya değişiyor. Covid 19 ile birlikte gelen küresel kriz kimileri için fırsatlar doğururken kimileri için birer bataklık oluyor. Bu yazımızda Covid 19’un sosyal medyaya ve dolayısıyla şirketlere olan etkisinden bahsedeceğim. Resmi verilere göre yaklaşık 16 milyon nüfusa sahip İstanbul şehrinde, karantina içerisinde yazıyorum bu yazıları. Pandemi hepimizi etkiledi. Şimdilerde herkes hiç olmadığı kadar evde vakit geçiriyor. Peki son zamanlarda evde yaşamaya devam ederken bizi en çok mutlu eden şeyler neymiş gelin birlikte bakalım: İnternet bağlantısı (olmazsa olmaz), Akıllı telefon, Büyük bir televizyon, Bilgisayar Tablet (Tercihen) Netflix Un (ekmek yapmak için) Eğer bu saydıklarıma ya da türevlerine sahipseniz kendinizi şanslı hissedebilirsiniz. Çünkü vakit geçirebilmek için kendinizi oyalayabilecek fırsatlarınız var demektir. Dünya Ekonomisi Hiç Bu Kadar Zorlanmamıştı! Sadece ülkemiz değil tüm Dünya oldukça büyük bir kriz ile boğuşuyor. Binlerce dükkan/mağaza kapalı. Kamu daireleri ve bankalar kısmi çalışıyor. Çoğu kobi elemanlarının maaşını ödemekte zorlanıyor ve işten çıkartmalar çığ gibi büyüyor. “Fırsatlar Ülkesi” Amerika’da bile işsizlik rekor düzeylere ulaştı. Devletler kobilere destek olması için paket üzerine paket açıklıyor… Özetle tüm dünyada durum pek iç açıcı değil… Ülkemizde alınan önlemler ve sağlık sektörünün güçlü oluşu sebebiyle diğer Avrupa ülkelerinden daha iyi bir konumda olduğumuzu görebiliyoruz. Ama kobiler ve girişimciler pek iyi değil! Türkiye’de Neler Oluyor? Virüsün etkisini göstermesi ile birlikte ülkemizde de önlemler gittikçe arttı. Öncelikle tüm yurt dışı uçuşları durdurarak işe başladık. En büyük risk grubu olan yaşlılar ve çocuklar için sokağa çıkma yasağı getirildi. Ardından okullar kapatıldı. Toplu ibadete ara verildi. Şehirler arası yolculuklar kısıtlandı. Hafta sonları sokağa çıkma yasağı getirildi. Markalar Ne Tepki Veriyor? Duruma genel bir bakış attığımıza göre artık ana konumuza gelebiliriz. Alınan tedbirler hayatı normale döndürmeye yönelik olsa da markaları pek çok yönden olumsuz etkiliyor. Pekii markalar ne yapıyor ? İş dünyasından toplam 3900 katılımcının cevaplarıyla oluşturulmuş oldukça doygun bir rapor var. Bu rapor pazarlamasyon.com tarafından oluşturulmuş. Merak edenler bu linkte tıklayarak rapora ulaşabilir. Rapordaki en genel tablo ile başlayacak olursak, iş dünyasından katılımcıların g’sinin marka iletişimi faaliyetlerini durduğunu görebiliyoruz. Tabloyu daha da genele yayacak olursak, Türkiye’deki markaların yarısından fazlası iletişim faaliyetlerini durdurmuş durumda. Marka iletişim faaliyetlerini durdurmak demek, markaya mola vermekle neredeyse aynı şey. Yani kendinizi göstermekten vazgeçiyorsunuz. Bu zaten başlı başlına bir marka için felaket sayılabilir. (Uzun döneme yayılırsa.) Tablonun olumlu tarafına bakacak olursak iki operasyonun büyümeye devam ettiğini görüyoruz. SEO & SEM ve Sosyal medya yatırımları bu dönemde bile devam ediyor. Bunun çok net olan bir sebebi var: SEO & SEM ve Sosyal medya faaliyetleri diğer reklam alanlarına göre çok daha az maaliyetli ve etkili. Bazı Markalar Bu Süreçten Güçlenerek Çıkacak Mutlaka gözünüze çarpmıştır. Covid 19 etkisini arttırmaya başladıkça markalarında sosyal medya üzerindeki faaliyetleri artmaya başladı. Covid 19 üzerine pek çok paylaşım yapıldı, kampanya düzenlendi ve düzenlenmeye devam ediyor. Bazı markalar bu süreçten sonra bilinçaltımızda “yardımsever” , “dayanışmacı” olarak kalacak. Ve bunu başarabilenler çok daha fazla kazanacak. Özellikle bu dönemde adını daha önce duymadığımız markaları da duymaya ve görmeye başladık. Televizyonda gördüğüm “21. yüzyılın savaş miğferi” sloganı aklımda kalan sloganlardan biri …

Çok iyi bir tasarımcı olabilirsiniz. Belki dünyanın en iyi tasarımlarını da yapıyor olabilirsiniz. Ama, eğer hazırladığınız tasarımlar müşterinizin beğeni tarzına uygun değilse, maalesef tasarımlarınızın bir değeri kalmıyor. Yani sizin için ve hatta pek çok kişi için muhteşem olan tasarımlar, müşterileriniz için değersiz olabiliyor. İşte bu kötü durumla nadiren karşılaşmak için bu yazıyı sonuna kadar okumalısınız. Yazıma başlarken, bu yazıda bir logo tasarımı öncesinde müşteriden bilgi alma konusuna değineceğimi belirtmek isterim. Fakat anlatacağım konular sadece logo tasarımı için değil diğer tüm tasarım kategorileri için geçerlidir

Font dünyasının kralı, vazgeçilemeyen yazı karakteri Helvetica… Afişlerde, logolarda, kitap kapaklarında ve her yerde Helvetica! Peki ama neden ? Helvetica, 1957 yılından bu güne kadar kullanılan en popüler yazı karakteridir. Farklı posterlerde, ilanlarda, logolarda tasarımın her alanında helvetica fontunu görmek mümkün.  Bende pek çok logo tasarımımda bu fontu kullandım ve eminim sizde kullanmak isteyeceksiniz. Peki, tipografik açıdan bakacak olursak bu fontu bu kadar önemli  yapan şey nedir ? Neden Helvetica? Çünkü Helvetica, tipografide olması gereken bütün unsurları karşılışıyor. En başta, okunaklı bir font. Zaten tipografide en önemli şeylerden biri, okuma kolaylığınız. Okuma hızınızı etkileyen en önemli faktörlerden birisi, gözünüzün bir harften diğer harfe geçiş hızıdır. Tabii bu hızı sağlayabilmek için yazı karakterlerinin basit ve anlaşılır olması gerekmektedir. Helvetica bu basitliği ve sadeliği sonuna kadar sağladığı için oldukça popülerdir. Gelin ufak bir deneme yapalım… Aşağıdaki görsele bir göz atın. Her iki paragrafta da aynı şeyler yazıyor. Her ikisini okurken, gözlerinizin bir sonraki harfe geçiş hızını kontrol etmeye çalışın. Bakalım hangisini daha hızlı okuyacaksınız. Tasarımda “sadelik” her şeydir. Tekrar ifade etmem gerekirse, Helvetica’yı bu kadar özel yapan ana unsur sadeliği ve kolay okunabilir olmasıdır. Bu sebepten dolayı ortaya çıktığı 1957 yılından beri Helvetica fontu devletler arası yazışmalarda, panolarda, afişlerde, kitap kapak tasarımlarında ve daha pek çok yerde kullanılmaktadır.

rtık hepimiz sosyal medya bağımlısıyız. Evet evet! Yüksek ihtimalle sende öylesin. Ama son zamanlarda sadece kişiler değil, şirketlerde sosyal medya bağımlısı olmaya başladı! “Rakip şirketin sosyal medyacısı var, bizim niye yok?” algısı tavan yaptı. Bu durum “sosyal medya yönetimi” sektörünü bir hayli büyütüyor olsa da, belirtmek istediğim çok önemli bir şey var. Yanlış yapıyorsunuz!  Artık hepimizin bildiği “sosyal medya bağımlılığı” kavramını tekrar ele almak istiyorum. Çünkü bu kavram hepimizi ilgilendiriyor. Eğer sizde her canınız sıkıldığında elinize telefonu alıp aşağı yukarı kaydırıyorsanız – her ne kadar kabullenmeseniz bile – sizde bir sosyal medya bağımlısı davranışı sergiliyorsunuz. Peki bizi bu bağımlılığa iten en büyük etken nedir? Cevap veriyorum: yalnızlığımızı giderme dürtüsü.Sosyal medyayı seviyoruz çünkü bize yalnız olmadığımızı hatırlatıyoruz. Seviyoruz, çünkü like alıyoruz. Yorum alıyoruz. Bir şeyler paylaşıyoruz. Takip ediliyoruz. Hele ki bu etkileşim oranları artarsa değmeyin keyfimize! Bizler bireyler olarak sosyal medyada var olmaya ve etkin kullanmaya devam edeceğiz. Sosyal medya uygulamaları da bizim sürekli online kalmamız için ellerinden geleni yapıyorlar zaten. Buraya kadar her şey normal,bildiğimiz şeylerdi. Şimdi gelelim yazımın ana fikrini oluşturan sosyal medya canavarı şirketlere… Şirketlerde Sosyal Medyada! 3-5 Sene önce sosyal medya ile hiç alakası olmayan abilerimiz, amcalarımız, teyzelerimiz gibi “bizim sosyal medyaya ihtiyacımız yok!” diyen yüzlerce işletmeyi artık sosyal medyada görüyoruz. Nasılda hepsi bir şeyler satmaya çalışıyor değil mi ama ? Çorap satanı da var, ev satanı da … “Bizim ihtiyacımız yok, biz zaten biliniyoruz” diyen marka sahipleri fark ettiler ki sosyal medyaya en çok onların ihtiyacı varmış! Yani artık eskisinden çok daha fazla işletmeyle / şirketle paylaşıyoruz sosyal medya dediğimiz alanı. Eşimizin dostumuzun paylaşımlarını görmek için masumane bir tutumla açtığımız sosyal medya uygulamalarından reklamlar fışkırıyor! Gerçek hayatta çok kalabalık bir pazara girmişsiniz gibi sosyal medyanın her yanından sesler yükseliyor! “Gel en güzel kampanya bende!” , “Bak çok acayip indirim yaptım bana gel bana!” , “Bizim şirketten kralı yoktur bi takip et”, “Sana bizim ürünümüz çok yakışır” … Ama bu paylaşımların, reklamların çoğu çöp. Boşa harcanan para. Suya yazı yazmak gibi. Çoğu kalıcı değil. Çoğu bir marka olabilmeyi vaat etmiyor. Çoğu inandırıcı değil. Bu yüzden yanlış yapıyorsunuz. Gerçekçi Olmakta Fayda Var Önce en gerçekçi ve en temel bakış açısını paylaşmak istiyorum. Unutmamak gerekir ki, sosyal medya uygulamalarının tümü, uygulamayı geliştiren şirketler tarafından para kazanmak amacıyla yapılmıştır. Bu uygulamaların varoluş sebebi para.  Aksini iddia eden varsa yorumlara beklerim. Ama biz masum insanlar, temelde çok başka bir şey için kullanıyoruz bu uygulamayı. Yalnızlığımızı gidermek için. Yani sosyal medya bizler için tamamen ücretsiz bir eğlence – vakit geçirme alanı. Dilediğimiz insanı takip edip dilediğimizi paylaşmakta özgürüz. Bu yüzden kullanıyoruz sosyal medyayı. Her şeyden önce işletmelerin şirketlerin sosyal medya yönetimi ile ilgili bilmesi gereken temel nokta işte budur. Sosyal medya son tüketici için bir eğlence ya da zaman öldürme aracıdır. Hiçbir kullanıcı markaların türlü kelime oyunları ya da pazarlama taktikleri ile vakit kaybetmek istemez. Günümüz dünyası aşırı uyaranlı ve sınırsız iletişim içeren bir dünya. İnsanlar bir yerden bir yere giderken bile yüzlerce markanın mesajıyla karşı karşıya kalıyorlar. Dolayısıyla tüm insanlık çok sıkıldı bu baskıdan. Buna rağmen sosyal medyayı kullanarak halen tüketici üzerinde baskı kurmaya çalışan markaların vay haline… İşte Size Çok Takipçi Kazandıracak Yöntem: İnandırıcı Olun!  Aslında hiç bir şey günlük yaşantımızdan farklı değil. Her şeyi basite indirgediğimizde problemlerin tek tek çözüldüğünü görebiliyorsunuz. Nasıl ki günlük yaşantımızda bize güven veren, samimi gelen insanlarla arkadaşlık yapıyorsak sosyal medyada da yine bize güven veren ve samimi gelen işletmelerin / şirketlerin hesabını takip ederiz. Şirketler için sosyal medyada başarı getirecek birkaç madde sıralamak isterim: Sürekli fiyat içeren, satışa yönelik paylaşımlar yapmaktan kaçının. Bu sizi amatörleştirir ve güven kaybettirir. Türkiye’den ya da dünyadan büyük markaların sosyal medya hesaplarına bir göz atın. Paylaşımlarının kaçta kaçı satışa yöneliktir sizce? “Satışa yönelik paylaşım yapmayacaksam ne paylaşacağım?” diyebilirsiniz. Hikayenizi paylaşın. Ürünlerinizin ya da hizmetlerinizin hikayesini paylaşın. Sunduğunuz çözümlerin detaylarını paylaşın. Ürünleriniz ya da hizmetleriniz kimlere ne kolaylıklar sağladı? Bunları paylaşın. Biraz düşününce paylaşacak çok fazla şeyin olduğunu görebilirsiniz. Elbette ürün ya da hizmet tanıtımı yapacaksanız. Ama 7/1 oranla bunu yapın. Yani 7 paylaşımınızın birisinde satışa yönelin. Her gün bir şeyler paylaşmak istiyorsunuz ya… Yanlış yapıyorsunuz. İnsanları boğmaya ve sıkmaya gerek yok. Paylaşım sayınızı azaltın. Duygusal bir ülke olarak duygulara önem verdiğimizi unutmayın. Özellikle Türkiye’de başarılı olmak istiyorsanız bu son derece önemlidir. Duygu yüklü olmalısınız. İnsanların kalbine giden yolu bir şekilde bulmalısınız. Örneğin bir pizza markasıysanız tamamen “Türk markası” olduğunuzu vurgulayarak milliyetçi duygulara hitap edebilirsiniz. Ya da bir bisiklet tamircisiyseniz, bisikletin bir özgürlük biçimi olduğuna vurgu yapabilir ve bisiklet sürmenin “cool” bir hareket olduğu algısını oluşturabilirsiniz. Örnekler çoğaltılabilir… Kullandığınız profil fotoğrafı ve kapak görselleri çok önemlidir. Profil açıklamalarınız da aynı şekilde. Bunlara çok dikkat edin. Olabildiğince net, sade olun.  Sosyal medya hesaplarınızın yönetimi noktasında bir profesyonelden ya da profesyonellerden danışmanlık almanız çok önemlidir. Bunun pahalı olacağını düşünüyorsunuz eğer, sosyal medyayı yanlış kullanarak kaybedeceğiniz vakti ve yanlış reklam kampanyaları ile boşa gidecek paraları hatırlatmak isterim. Zamanınız da paranızda boşa gitmesin. Profesyonel düşünün. Henry Ford ne demiş: “Reklam bütçesini durdurarak paradan tasarruf etmek isteyen biri, saati durdurarak zamandan tasarruf etmek isteyen biri gibidir.” Sosyal medyadan kısa sürede bir geri dönüş beklemeyin. En başta da belirttiğim gibi, sosyal medyayı artık günlük yaşantımızdan ayıramayız. Ne iş yaparsak yapalım başarılı olmak için gerçekten çabalamak, araştırmak ve daha çok çabalamak zorundayız. Sosyal medyada aynı şekilde. Bir iki reklam verip, takipçi kasarak başarı elde etmiş olmuyorsunuz maalesef. Sürekli olun, sabır olun. Takipçilerinizle duygusal bir bağ kurun ve hikayenizi en doğru şekilde anlatın. Göreceksiniz ki başarı kendiliğinden gelecek. Bütün bir yazıyı özetleyecek olursam, gerçek hayatta olmamız gerektiği gibi şirketlerin sosyal medyada da dürüst ve güvenilir olması gerekiyor. Bunu bilir ve buna göre sosyal medyanızı yönetirseniz, başarılı olursunuz. #sosyalmedya